Wat is Kurk en Hoe Maakt Men er Textiel en Tassen van?

Ver terug in de tijd tot 3000 voor Christus waardeerden de Grieken, Egyptenaren, Romeinen en Chinezen al de veelzijdigheid en kwaliteit van kurk. In feite waren het de oude Grieken die ontdekten dat wanneer de kurk van de kurkeik werd verwijderd, er snel een nieuwe, betere laag werd gevormd.

De echte reden van deze kurk vervanging is dat deze alternatieve opties goedkoper zijn en dat schroefdoppen handiger te openen zijn. Maar let op het maken van een aluminium schroefdop vereist 24 keer zoveel CO2-uitstoot om te produceren dan een stopper van natuurlijke kurk.

Bovendien zijn er tegenwoordig genoeg kurk eikenbomen in de duurzame Montados (kurkbossen) van Portugal die meer dan 100 jaar zullen meegaan. Er is dus genoeg kurk dat men kan oogsten om alle wijnflessen die in de wereld worden geproduceerd voor de komende eeuw te verzegelen.

Er zijn recyclinginitiatieven over de hele wereld die gespecialiseerd zijn in het recyclen van de natuurlijke wijn kurken via inleverpunten in supermarkten, restaurants en bars. De verzamelde kurken worden versnipperd of vermalen tot korrels en gebruikt om goederen te maken zoals schoenen, yogamatten, surfspullen, vloer- en wandtegels en prikborden, enz.

OPMERKING: Zowel geagglomereerde als gegranuleerde kurk kan met behulp van mallen in elke vorm tot nieuwe producten worden gevormd. Gerecycleerde kurk van gebruikte kurkstoppers kunnen echter niet meer worden gebruikt voor nieuwe kurkstoppers.

Kurk is een natuurlijk, ondoordringbaar, drijvend materiaal dat groeit rond de stam van de kurkeik, de ‘Phellem’ laag die het buitenste laag van de boomschors vormt. Kurk is eigenlijk een conglomeraat een plantenweefsel van dode cellen.

Kurk is een hernieuwbare grondstof. Er wordt geen boom gekapt om kurk te oogsten. Wat betekent dat de boom blijft leven en de kurk na elke oogst weer terug groeit.

Kurkmateriaal, in zijn natuurlijke vorm, is 100% biologisch afbreekbaar. De lijnen die er doorheen lopen, worden ‘lenticellen’ genoemd (kleine gaten en spleten in de kurk), de gas uitwisselings poriën waardoor lucht door de bastlaag naar de boom kan komen.

Kurk bestaat uit een bijenkorf van microscopische cellen. Het bevat een gas, dat identiek is aan lucht. En het is hoofdzakelijk bedekt met suberine en lignine een wasachtige substantie die gebruikt kan worden als natuurlijke lijm. De kurkkwaliteit wordt bepaald door het aantal van deze lenticellen, hoe minder hoe beter.

Hoewel verwant aan de meer algemene eiken die meer werelds verspreid zijn, hebben kurkeiken niet dezelfde typische bladvorm. Ze zijn ovaal, glad en leerachtig. De kurkeik heeft het hele jaar door groen blad en kan als volwassen boom 10 tot 15 meter hoog worden.

De kurkeik heeft een lange levensduur en een enorm regeneratievermogen. Het duurt 25 jaar voordat het kurk begint te produceren en leeft ± 250 jaar.

• Portugal produceert jaarlijks 100.000 ton = 49,6%
• Spanje produceert jaarlijks 61.504 ton = 30,5%

Als gevolg van herbebossingsprogramma's zijn de gebieden van Montados de afgelopen jaren toegenomen. In Portugal en Spanje is de afgelopen 15 jaar ruim 130 duizend hectare aangeplant.

De kurkeikenbossen hebben de Forest Stewardship Council (FSC) certificering behaald, waarmee wordt erkend dat deze bossen en activiteiten worden beheerd volgens de hoogste internationale sociale en milieunormen.

Deze eikenbossen zijn grote ecosystemen, hotspots van biodiversiteit die cruciale habitat vormen voor verschillende bedreigde dier- en plantensoorten en ook woestijnvorming voorkomen. Meer dan 200 soorten dieren zoals vogels, reptielen, amfibieën, zoogdieren enz. en 135 soorten planten zijn te vinden in deze beheerde bossen.

Er wordt alleen geoogst tussen eind mei, begin juni en eind augustus, wanneer er water in de boom zit en wanneer de cellen (phellogen) hun activiteit behouden en zich blijven delen.

De kurk zet uit bij warmer weer, wat ook het oogsten vergemakkelijkt. Alleen onder deze omstandigheden kan de kurk zonder schade uit de boom worden gehaald.

Na de droog periode wordt de kurkschors naar fabrieken getransporteerd voor verdere verwerking. Het overgrote deel van de kurk oogst wordt verwerkt tot stoppers voor wijnflessen, maar er wordt steeds meer kurk verkocht aan de bouw- en mode-industrie over de hele wereld. De drie grootste kurk exporteurs ter wereld zijn Portugal, Spanje en Frankrijk.

Hoewel kurkproducten zoals kurkstof ook nog steeds voornamelijk in Spanje, Portugal en Frankrijk worden gemaakt, maken andere landen steeds vaker producten op basis van kurk.